© ΚΛΙΝΙΚΗ ΛΥΡΑΚΟΥ ΑΕ. All rights reserved. |Σχεδιασμός-Επιμέλεια DARNEL ad.
Η βία ορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (2013) ως «η εκ προθέσεως χρήση φυσικής δύναμης ή εξουσίας, επαπειλούμενη ή πραγματική, εναντίον του εαυτού, ενός άλλου προσώπου ή μιας ομάδας ή κοινότητας, που είτε οδηγεί είτε έχει υψηλή πιθανότητα να οδηγήσει σε τραυματισμό, θάνατο, ψυχολογική βλάβη, στρεβλή ανάπτυξη ή αποστέρηση». Όταν λοιπόν ομιλούμε περί επιθετικότητας αυτή μπορεί να είναι είτε προς τον ίδιο τον εαυτό του (αυτοκαταστροφική συμπεριφορά) είτε προς τρίτους (ετεροκαταστροφική συμπεριφορά). Κύρια εκδήλωση της αυτοκαταστροφικής συμπεριφορά είναι η αυτοκτονικότητα, ενώ της ετεροκαταστροφικής συμπεριφοράς η λεκτική επιθετικότητα, η ενάσκηση βίας σε αντικείμενα, ζώα, ανθρώπους κλπ. Κάποιες ψυχικές ασθένειες έχουν συσχετισθεί με την ευρεία έννοια της επιθετικότητας (π.χ. πολλοί σχιζοφρενείς αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν, ο εθισμός στο αλκοόλ, τα ναρκωτικά και άλλες ψυχοτρόπες ουσίες μπορεί να οδηγήσει σε βίαιες πράξεις κλπ). Συνεπώς, η νοσηλεία ενός ασθενούς σε μία ψυχιατρική κλινική απαιτεί ειδικούς χειρισμούς για την αποκλιμάκωση ενδεχόμενων κρίσεων, ιδίως τα πρώτα 24ωρα, που ακόμα δεν έχει εμφανιστεί η κατευναστική δράση των φαρμάκων. Κατωτέρω παρουσιάζονται από τον εσωτερικό κανονισμό της Κλινικής Λυράκου ο τρόπος αποκλιμάκωσης της κρίσης.
Επισημαίνεται ότι οι προτεινόμενοι τρόποι παρέμβασης για την αποκλιμάκωση της κρίσης προσφέρονται από εξειδικευμένο προσωπικό το οποίο έχει λάβει ειδική εκπαίδευση. Συνεπώς, η εφαρμογή τέτοιων παρεμβάσεων από ανειδίκευτους ανθρώπους μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα.
Ως «Κρίση» ορίζεται μια έντονη ψυχοκινητική διέγερση του ασθενούς, που απειλεί συνήθως την ασφάλεια του εαυτού του & των ανθρώπων του περιβάλλοντος χώρου του (συνασθενείς, προσωπικό, συγγενείς κλπ). Η κρίση αυτή μπορεί να εμπεριέχει παραλήρημα, οπτικοακουστικές ψευδαισθήσεις, αυτοκτονικές τάσεις & επιθετικότητα. Οι ψευδαισθήσεις είναι συνήθως η κινητήρια δύναμη, που πραγματοποιεί την κρίση/διέγερση, ενώ η επιθετικότητα είναι το αποτέλεσμα. Η επιθετικότητα & η βία συμβαίνουν σε πολλές κλινικές καταστάσεις, από την τοξίκωση ή την στέρηση ουσιών, το οργανικό ψυχοσύνδρομο, τις ψυχώσεις (ιδίως εάν υπάρχουν ιδέες διώξεως & οπτικο-ακουστικές ψευδαισθήσεις), τις διαταραχές προσωπικότητας, όπου παρατηρείται απουσία ελέγχου των παρορμήσεων, έως & τις γνωσιακές-αναπτυξιακές διαταραχές.
Ο ασθενής μέσω της κρίσης μπορεί να ζητά βοήθεια καθώς & να προσπαθεί να εξωτερικεύσει την εσωτερική σύγκρουση που βιώνει ή την άστατη συναισθηματική κατάσταση που βρίσκεται. Συνεπώς, ο δέκτης μιας τέτοιας κρίσης (νοσηλευτής, προϊστάμενος, διευθύνουσα, ιατρός, ψυχολόγος κλπ) οφείλει να αποφεύγει να είναι επικριτικός ή εριστικός. Αντίθετα οφείλει να συναισθάνεται & να καταλαβαίνει την κατάσταση του ασθενούς χωρίς όμως να ξεχνά τα πλαίσια της οριοθέτησης. Ο αποδέκτης της κρίσεως λοιπόν οφείλει:
Σε κάποιες περιπτώσεις όμως, όταν ένας ασθενής είναι σε φάση κρίσης μπορεί σταδιακά να παρουσιάσει μια αυξανόμενα επιθετική συμπεριφορά ως αντίδραση στα ερεθίσματα που έχει προσλάβει από τις δραστηριότητες γύρω του. Σε αυτή την περίπτωση, η μείωση των αισθητηριακών ερεθισμάτων, με την απομάκρυνση του ασθενούς από την κοινωνική αλληλεπίδραση της μονάδας, που προφανώς τον δυσκολεύει & τον κάνει να αισθάνεται ανεπάρκεια & ματαίωση, επιτυγχάνεται με τη χρήση της απομόνωσης. Η απομόνωση στην περίπτωση κρίσης, μέχρι να ηρεμήσει ο ασθενής, είναι θεραπευτικής σημασίας τόσο για την προστασία του ίδιου του ασθενούς από τραυματισμό αλλά & των άλλων μελών της μονάδας (ασθενείς & προσωπικό). Η νοσηλεία εκεί αναμένεται να τον βοηθήσει στην ανάκτηση της ικανότητας ανοχής των αισθητηριακών ερεθισμάτων του περιβάλλοντος.
Για να επιτευχθεί λοιπόν η λεκτική αποκλιμάκωση της κρίσης:
Εν τέλει, τρία είναι τα βασικά στοιχεία για να επιτευχθεί αποκλιμάκωση: α) ορθή εκτίμηση της άμεσης κατάστασης, β) λεκτική & μη λεκτική επικοινωνία, σχεδιασμένη στο να διευκολύνει τη συνεργασία ασθενή & αποδέκτη & γ) σχεδιασμός – εύρεση τρόπων επιλύσεως του προβλήματος, που προκαλεί την επιθετική συμπεριφορά.