Ψυχοσωματικά συμπτώματα

Πώς επηρεάζεται το σώμα από την ψυχή;

Ψυχοσωματικό σύμπτωμα θεωρείται αυτό που προκαλείται ή επιδεινώνεται από ψυχολογικούς παράγοντες. Τα περισσότερα σωματικά προβλήματα επηρεάζονται από την ψυχολογική κατάσταση του ατόμου, όμως έχει παρατηρηθεί ότι κάποιες σωματικές διαταραχές είναι πιο επιρρεπείς στο στρες.

Οι πιο συχνές είναι:
-το έλκος στομάχου
-το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
-οι δερματικές παθήσεις
-η υψηλή αρτηριακή πίεση
-τα μυοσκελετικά προβλήματα
-σεξουαλικά προβλήματα
-οι ημικρανίες

Στρεσογόνοι παράγοντες που πυροδοτούν τα ψυχοσωματικά προβλήματα αποτελούν:
-ο θάνατος αγαπημένου προσώπου
-το διαζύγιο
-η μετακόμιση
-η αλλαγή επαγγέλματος/ συνθηκών εργασίας
-ο φόρτος εργασίας/ η απώλεια εργασίας
-οι σχολικές εξετάσεις
-τα οικονομικά προβλήματα
-οι εσωτερικές συγκρούσεις: το χάσμα μεταξύ των εννοιών ‘τι είμαι’ και ‘τι θα ήθελα να είμαι’
-οι διαταραγμένες διαπροσωπικές σχέσεις

Η άμεση επιρροή που ασκεί η ψυχή στο σώμα έγκειται στο γεγονός ότι όταν το επίπεδο του άγχους είναι υψηλό και η διάρκεια του άγχους παρατεταμένη, το σώμα μας ανταποκρίνεται σε αυτή την κατάσταση συναγερμού υπερλειτουργώντας ώστε να αντιμετωπίσει τον ‘κίνδυνο’. Παλιότερα, όταν οι κίνδυνοι διαρκούσαν λίγο, το άγχος βοηθούσε το άτομο να ανταποκριθεί άμεσα και αποτελεσματικά. Μετά το πέρας του κινδύνου το σώμα είχε στη διάθεση του αρκετό χρόνο να επανέλθει στη λειτουργία ηρεμίας. Σήμερα, οι παράγοντες που προκαλούν άγχος βρίσκονται στο μυαλό μας συνεχώς καθιστώντας τη λειτουργία ηρεμίας του σώματος ελάχιστη. Το σώμα είναι υποχρεωμένο να αποδίδει στο μέγιστο για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Θα ήταν παράλογο να περιμένουμε άψογη λειτουργία χωρίς επιπλοκές.
Η επιβάρυνση του οργανισμού είναι μεγάλη. Κάθε σώμα έχει το δικό του ευαίσθητο σημείο το οποίο θα σημάνει συναγερμό μέσω του συμπτώματος. Αυτό είναι η προειδοποίηση ότι η αλλαγή στον τρόπο ζωής και σκέψης είναι επιτακτική. Το άγχος αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα καθιστώντας τον οργανισμό ευάλωτο σε βακτηρίδια, ιούς, ακόμη και καρκινογόνα κύτταρα. Τα ζωτικά όργανα, η καρδιά, τα αγγεία, το πάγκρεας, το στομάχι, το έντερο, τα νεύρα κ.λ. επιβαρύνονται λόγω της αυξημένης λειτουργίας.

Για την ουσιαστική αντιμετώπιση των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων είναι απαραίτητη η ανίχνευση των παραγόντων που προκαλούν το άγχος στο περιβάλλον του ατόμου. Η προσέγγιση είναι διττή: η απάλειψη του στρεσογόνου παράγοντα εάν είναι εφικτή και η αλλαγή του τρόπου ερμηνείας των γεγονότων από το άτομο. Επιπλέον, η έκφραση απωθημένων συναισθημάτων (συχνά ο θυμός) και η εξάσκηση συμπεριφορών διεκδικητικότητας είναι τεχνικές που εφαρμόζονται. Σημαντικό ρόλο στη μείωση του στρες διαδραματίζουν το κοινωνικό υποστηρικτικό δίκτυο (συναντήσεις με φίλους και συγγενείς), ο αθλητισμός (περπάτημα, κολύμβηση, ομαδικά αθλήματα, yoga) οι μυοχαλαρωτικές ασκήσεις και οι δημιουργικές δραστηριότητες (ενασχόληση με την τέχνη, μαγειρική, βόλτα σε μουσείο).